Phong cách thuộc địa (Colonial) xuất hiện vào những năm 1876 của thế kỷ XIX tại Mỹ, được du nhập và thích nghi văn hóa tại các nước thuộc địa theo thời gian.
Phong cách thuộc địa ra đời trong bối cảnh giao thoa văn hóa phương Tây và các thuộc địa phương Đông vào cuối thế kỷ XIX, là sự kết hợp hài hòa giữa vẻ đẹp sang trọng, cổ điển của kiến trúc châu Âu và nét mộc mạc, bản địa của vùng nhiệt đới. Không chỉ là một trào lưu thẩm mỹ, phong cách này còn phản ánh lịch sử, lối sống và tâm thức của một thời kỳ đặc biệt trong tiến trình toàn cầu hóa, cùng Sưa tìm hiểu về phong cách Colonial này nhé!
Phong cách thuộc địa (Colonial Style) là gì?
Phong cách thuộc địa, phong cách Colonial hay Colonial Style là kiểu kiến trúc của “nước mẹ” đưa vào các nước thuộc địa. Vừa sở hữu đặc trưng nguyên bản của địa phương, vừa lai trộn những đường nét nổi bật nhẩt của kiến trúc nguồn.
Colonial Style là một phong cách kiến trúc khá phổ biến tại Mỹ. Phong cách được sinh ra ở miền Đông Hoa Kỳ, thế nên tên đầy đủ của phong cách này là American Colonial. Phong cách Colonial xuất hiện vào những năm 1876 với đường nét sơ khai là những món đồ nội thất được làm từ chất liệu gỗ tự nhiên.
Đặc điểm chính của nhà theo phong cách thuộc địa
Khi mới du nhập vào các nước thuộc địa, kiến trúc thuộc địa ban đầu mang nét đặc trưng truyền thống chưa pha trộn các nét văn hóa của nước sở tại, trải qua thời gian hòa nhập cùng quá trình trùng tu và cải tạo, kiến trúc mới dần thay đổi mang trên mình phong thái thú vị hơn.
Phong cách mang những đặc trưng riêng biệt, đặc biệt là nghệ thuật sắp xếp đối xứng, có phần khá tương đồng với phong cách cổ điển.
Những ngôi nhà được xây theo lối kiến trúc này thường có tường ngoài được làm từ gạch hoặc gỗ. Mái nhà có độc dốc vừa phải hoặc không có dốc và được thiết kế đối xứng. Ngoài ra, điểm đặc biệt của kiến trúc Colonial còn phải kể đến việc thiết kế 5 cửa sổ trên tầng hai theo bố cục đối xứng thông qua cửa sổ ở giữa – cánh cửa được lắp ngay bên trên cửa ra vào nhà. Ở tầng 1 sẽ có 2 cửa sổ đối xứng thông qua cửa ra vào.
Về không gian nội thất, những ngôi nhà được thiết kế theo phong cách thuộc địa thường sử dụng gam tường màu trắng để tôn lên nội thất màu gỗ cùng nhấn nhá và các chi tiết được trưng bày tinh tế bên trong. Ngoài nội thất mộc mạc mang hơi hướng đồng quê, thiết kế nội thất theo phong cách này còn bổ sung thêm những yếu tố như thảm, vải nhung, gấm và kim loại vừa sắc sảo lại vừa sang trọng.
Các loại phong cách kiến trúc thuộc địa
Phong cách thuộc địa vừa sở hữu những đặc trưng của phong cách nguyên bản vừa dung hợp với các yếu tố của vùng đất mới như khí hậu, tập quán, sinh hoạt để tạo thành một thiết kế “lai trộn” hàm chứa nét đẹp giao thoa của 2 đất nước, châu lục khác nhau. Và dưới đây hãy cùng Sưa tìm hiểu phong cách thuộc địa của các quốc gia nhé!
Phong cách thuộc địa Tây Ban Nha (Spanish Colonial)
Phong cách thuộc địa Tây Ban Nha là sự kết hợp của thực dân Tây Ban Nha và văn hóa người Mỹ bản địa.
Phong cách thuộc địa Tây Ban Nha sẽ có nhiều điểm tương đồng với phong cách Địa Trung Hải, có bảng màu lấy cảm hứng từ biển, bao gồm xanh dương, trắng, nâu và xanh lá cây. Bên cạnh đó, gam màu đỏ và cam đất góp phần tạo nên sự nổi bật và thu hút cho công trình.
Về mặt kiến trúc, gạch đất nung thường được sử dụng cho mái nhà, tường trát vữa hoặc trát mịn, mái lợp ngói. Mái vòm và cảnh quan sân vườn xung quanh tạo thành một thể thống nhất.
Phong cách thuộc địa Bồ Đào Nha (Portuguese Colonial)
Những nét đặc trưng của phong cách thuộc địa Bồ Đào Nha trong các công trình kiến trúc thuộc địa cũ ở Nam Mỹ, Bắc Phi, Châu Phi cận Sahara, Ấn Độ, Châu Đại Dương và cả Đông Á.
Kiến trúc thuộc địa Bồ Đào Nha mang nét đặc trưng của phong cách Manueline – một phong cách Colonial trang trí xa hoa xuất hiện từ đầu thế kỷ XVI. Phong cách Manueline đã đánh dấu sự chuyển đổi từ Gothic sang Phục Hưng tại Bồ Đào Nha, và đó cũng là lý do tại sao nó thường được gọi là phong cách Colonial Gothic muộn.
Về mặt kiến trúc, phong cách thuộc địa Bồ Đào Nha sẽ thường xuyên có các đường nét điêu khắc với hoa văn biển và các biểu tượng hoàng gia như họa tiết thiên thể. Gạch lát cùng là một đặc trưng thường bắt gặp trong các công trình kiến trúc thuộc địa Bồ Đào Nha. Chất liệu này được sử dụng xuyên suốt cả trong nội thất lẫn ngoại thất, tiêu biểu là những loại gạch có màu xanh dương và trắng.
Phong cách thuộc địa Anh (English Colonial)
Phong cách Anh thuộc địa, hay còn được gọi là kiến trúc Georgian tập trung vào vật liệu cơ bản là gạch đỏ và gỗ trắng.
Tường thường làm bằng gạch đỏ /đá/ vữa hoặc các tấm gỗ ngang/ ván lợp. Các khung cửa sổ nhỏ có kích thước đều nhau đúc từ gỗ sơn trắng. Cửa dạng trượt lên xuống và có cửa sổ mái. Mái là dạng mái hồi (mái dốc về bốn phía), lợp ngói đá xanh với hai ống khói lớn ở hai đầu là kiểu kiến trúc thường thấy ở các tòa nhà thuộc địa Anh tại bang Virginia.
Ngoài ra, những căn nhà phong cách thuộc địa Anh còn được thiết kế theo tính chất đối xứng với những chi tiết trang trí đặc trưng như phù điêu, vòm cong hay gờ chỉ.
Phong cách thuộc địa Pháp (French Colonial)
Phong cách thuộc địa tiếp theo mà Sưa Interior mang tới cho bạn là phong cách thuộc địa Pháp (French Colonial) được hình thành vào những năm 1920 và thật sự bùng nổ, đón nhận được nhiều tình cảm vào thập niên 1960.
Về đặc trưng, công trình xây dựng theo phong cách thuộc địa Pháp sẽ sử dụng chất liệu gạch chủ yếu ở phần mặt đứng. Mái nhà nhọn và có độ dốc cao kết hợp cùng mái hình tháp.
Một đặc điểm dễ nhận biết nhà kiểu thuộc địa Pháp là có cửa sổ cao từ sàn tới trần, cửa 2 cánh với cửa chớp đặc trưng kiểu Pháp. Ngoài ra còn có một số những yếu tố như thiết kế đối xứng với tỉ lệ cân đối, hiên nhà với số lượng lan can quả trám dày và lối vào dạng vòm cong mềm mại, uyển chuyển.
Phong cách thuộc địa Hà Lan (Dutch Colonial)
Phong cách thuộc địa Hà Lan (Dutch Colonial) được hình thành vào những năm 1890 – 1930. Phong cách bắt nguồn từ New York và New Jersey, Hoa Kỳ.
Về mặt đứng: Nhà sử dụng tường ván ốp ngang, gạch hoặc đánh vảy.
Về phần mái: Công trình sử dụng mái Gambrel với 2 độ dốc, hiên mau loe ra và mái dốc chia nhiều phía.
Về cửa sổ: Khung cửa sổ sẽ chia thành ô kính 8×8; cửa sổ mái đẩy ra, vạt góc hoặc cửa sổ mái đầu hồi
Một số đặc điểm khác: Có tường đầu hồi và ống khói; có cột ở hiên và lối vào; phần mái hiên dưới nhô ra.
Kiến trúc thuộc địa tại Việt Nam
Kiến trúc thuộc địa tại Việt Nam, chủ yếu hình thành trong giai đoạn Pháp đô hộ, là một sự pha trộn giữa kiến trúc châu Âu – đặc biệt là Pháp – với các điều kiện khí hậu, văn hóa và vật liệu bản địa với tên gọi kiến trúc Đông dương. Đặc trưng bởi mái ngói, cửa vòm, ban công rộng, tường dày và không gian thông thoáng phù hợp khí hậu nhiệt đới.
Ưu và nhược điểm của nhà theo phong cách thuộc địa
Phong cách Colonial là minh chứng cho vẻ đẹp trường tồn – một bản hòa âm giữa Đông và Tây, cổ điển và hiện đại. Dù trải qua nhiều thế kỷ, phong cách này vẫn thổi hồn vào không gian sống bằng sự sang trọng, cân đối và đậm chất bản địa.
Ưu điểm
Phong cách thuộc địa đã nâng tầm vẻ đẹp nội thất truyền thống. Có thể thấy phong cách nội thất kiểu thuộc địa nhấn mạnh vào cách thiết kế truyền thống và đơn giản.
Không gian sống đảm bảo được sắp xếp sao cho rộng rãi, thông thoáng, tiện di chuyển đi lại giữa các phòng, đồng thời tầng thông gió và ánh sáng trôi chảy.
Thiết kế nhà theo kiểu nhiều tầng và nhiều phòng ngủ.
Nhà kiểu thuộc địa ưa chuộng bảng màu trung tính, gồm các màu dịu nhẹ như hồng đào, xanh lục, vàng nhạt,… Những màu này vừa tạo ra cảm giác sang trọng vừa toát lên nét trang nghiêm.
Nội thất sử dụng các màu tự nhiên tạo cảm giác ấm cúng và gần gũi.
Nhược điểm
Phong cách thuộc địa phù hợp với các công trình như biệt thự, nhà vườn, nhà phố, đòi hỏi có mặt tiền rộng và yêu cầu thẩm mỹ cổ điển. Để xây dựng những công trình mang kiểu phong cách kiến trúc này đòi hỏi diện tích xây dựng khá lớn, nhất là trong thời đại quỹ đất ngày càng eo hẹp như hiện nay.
Vật liệu tự nhiên và đồ cổ điển thật theo phong cách thuộc địa chi phí cao. Tuy nhiên, có thể thay thế bằng vật liệu công nghiệp để tối ưu ngân sách.
Lời kết
Phong cách thuộc địa đánh dấu sự giao thoa, là điểm chạm giữa các nền văn hóa trên thế giới, giữa quá trình gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc trước những ngoại tác xảy đến, phần nào cho thấy khả năng sáng tạo của người thiết kế khi cải biên lại các chi tiết công trình để thích nghi với khí hậu, thời tiết và điều kiện tại nước thuộc địa. Những lần cải tạo tiếp theo công trình cứ thế dần được biến chuyển đặc sắc hơn theo dòng lịch sử.
Bài viết trên đây Sưa Interior đã cùng các bạn đồng hành qua các châu lục để tìm hiểu chi tiết về phong cách thuộc địa. Qua bài viết chúng ta đã tìm hiểu được phong cách thuộc địa là gì (colonial style), nguồn gốc, lịch sử hình thành và đặc trưng để phân biệt một số mẫu thiết kế nhà phong cách thuộc địa Colonial Style. Mong rằng các bạn đã chọn được một bản vẽ hợp mắt và hợp túi tiền dành cho chính tổ ấm của mình cùng với Sưa Interior.
