Cúng gác đòn dông là một nghi lễ quan trọng trong quá trình xây nhà, đánh dấu thời khắc “cất nóc” – khi mái nhà được hoàn thiện và cũng là lúc gửi gắm mong ước bình an, thuận lợi cho gia chủ. Thực hiện bài cúng gác đòn dông đúng cách không chỉ thể hiện lòng thành kính với thần linh mà còn giúp công trình thêm vững chãi, tràn đầy sinh khí. Trong bài viết này, Nội Thất Sưa sẽ cùng bạn tìm hiểu cách chuẩn bị lễ vật, chọn ngày giờ tốt và bài văn khấn chuẩn phong tục để buổi lễ diễn ra trọn vẹn, ý nghĩa nhất.
Gác đòn dông là gì?
Trong phong tục xây nhà của người Việt, gác đòn dông là nghi thức quan trọng đánh dấu thời khắc hoàn thiện phần khung mái – được ví như “đặt viên ngọc cuối cùng” cho công trình. Lễ gác đòn dông không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật trong xây dựng mà còn chứa đựng giá trị tâm linh sâu sắc. Đây là lúc gia chủ bày tỏ lòng biết ơn đất trời, thần linh và mong cầu sự bình an, thuận lợi cho cả gia đình trong ngôi nhà mới.
Theo quan niệm xưa, “có thờ có thiêng, có kiêng có lành”, việc gác đòn dông đúng lễ, đúng ngày giờ tốt giúp công trình thêm vững chắc, tránh điều không may. Ngày nay, dù kỹ thuật xây dựng hiện đại hơn, nghi thức này vẫn được nhiều người gìn giữ như một nét đẹp truyền thống, thể hiện sự trân trọng với tổ tiên và niềm tin vào khởi đầu tốt lành.
Bạn có thể tham khảo thêm cách bố trí bàn thờ ở phòng khách nhà ống để giữ phong thủy hài hòa và thu hút may mắn cho ngôi nhà.
Đòn dông là gì trong xây dựng?
Đòn dông (hay còn gọi là đòn đông) là thanh gỗ hoặc thép đặt ở vị trí cao nhất trên mái nhà, nối liền các vì kèo và giữ vai trò nâng đỡ toàn bộ phần mái. Trong xây dựng truyền thống, đây là chi tiết quan trọng giúp định hình khung mái và tạo sự vững chắc cho công trình.
Tuy nhiên, đòn dông không chỉ mang ý nghĩa kỹ thuật mà còn ẩn chứa giá trị tinh thần sâu sắc. Người xưa xem đòn dông như “xương sống” của ngôi nhà – nơi hội tụ sinh khí, tượng trưng cho sự bền vững và ấm no. Vì vậy, nghi thức gác đòn dông luôn được thực hiện cẩn trọng, đúng ngày giờ đẹp để mong công trình được thuận lợi, gia chủ gặp nhiều may mắn và cuộc sống sau này an lành, hưng thịnh.
Tại sao phải cúng gác đòn dông?
Lễ cúng gác đòn dông là nghi thức thể hiện lòng thành kính với thần linh, đất trời và gia tiên – những đấng được tin là phù trợ cho công trình được “thuận buồm xuôi gió”. Khi xây nhà, người Việt quan niệm mọi việc đều có thần trông coi, nên trước khi gác phần mái – biểu tượng cho nơi che chở, an cư – cần làm lễ để xin phép, cảm tạ và cầu bình an.
Ngoài ý nghĩa tâm linh, việc cúng gác đòn dông còn là dịp để cả gia đình, đội thợ cùng chia sẻ niềm vui, đánh dấu cột mốc quan trọng trong quá trình xây dựng. Mâm lễ dâng thường gồm gà trống, rượu, xôi, hoa quả và bài văn khấn trang trọng, thể hiện lòng thành. Khi thực hiện đúng nghi thức, gia chủ tin rằng ngôi nhà sẽ bền vững, mang đến tài lộc, sức khỏe và hạnh phúc lâu dài cho cả gia đình.
Bạn cũng có thể tìm hiểu về quy tắc treo tranh trong nhà để hoàn thiện không gian sống sao cho vừa thẩm mỹ, vừa hợp phong thủy.
Thời điểm gác đòn dông hợp lý
Trong phong tục xây nhà, việc chọn thời điểm gác đòn dông là yếu tố quan trọng, quyết định đến sự hanh thông, may mắn và vững chãi của ngôi nhà sau này. Theo quan niệm dân gian, gác đòn dông là nghi lễ mang tính “định nóc”, vì vậy cần được tiến hành vào ngày lành, giờ tốt, hợp với tuổi của gia chủ để tránh điều không may và thu hút năng lượng cát lành.
Khi lựa chọn thời điểm tiến hành gác đòn dông, gia chủ cần lưu ý:
- Chọn ngày giờ hoàng đạo, hợp tuổi và mệnh của gia chủ để tránh xung khắc, giúp mọi việc thuận lợi.
- Tránh các ngày xấu như:
- Ngày Tam Nương: mùng 3, 7, 13, 18, 22 và 27 âm lịch.
- Ngày Thọ Tử: mùng 5, 14 và 23 âm lịch.
- Ngày Dương Công Kỵ Nhật: cần tra lịch cụ thể theo từng tháng.
- Các ngày khác: Nguyệt Kỵ, Nguyệt Tận hoặc ngày xung tuổi gia chủ.
- Thời điểm trong ngày nên chọn buổi sáng sớm hoặc trước giờ Ngọ – khi dương khí thịnh, thời tiết thuận hòa, tượng trưng cho khởi đầu cát lành.
- Trước khi tiến hành, nên làm lễ xin phép thần linh và gia tiên, bày tỏ lòng thành kính và cầu mong mọi sự suôn sẻ.
Cách gác đòn dông đúng chuẩn
Gác đòn dông là một trong những nghi thức quan trọng nhất trong quá trình xây dựng, đánh dấu thời khắc “an nóc”, hoàn thiện phần khung mái nhà. Để buổi lễ diễn ra thuận lợi, mang lại may mắn và bình an, gia chủ cần tuân thủ các bước gác đòn dông đúng chuẩn phong tục như sau:
- Chuẩn bị đòn dông và vật phẩm
- Đòn dông là thanh xà chính nằm trên đỉnh mái, được ví như “xương sống” của ngôi nhà. Vì vậy, nên chọn loại gỗ chắc, thẳng, không nứt nẻ để tượng trưng cho nền móng vững bền và sự hưng thịnh lâu dài.
- Hai đầu đòn dông nên buộc dải lụa đỏ hoặc treo những tấm vải hỷ nhỏ vì màu đỏ giúp hóa giải điều xấu, mang lại sinh khí và cát tường.
- Chuẩn bị mâm lễ gồm: gà trống luộc, xôi gấc, hoa tươi, quả ngũ sắc, rượu, trà, nhang, vàng mã, cau trầu… Mọi lễ vật cần được bày biện gọn gàng, thể hiện lòng thành kính của gia chủ.
- Tiến hành nghi lễ
- Trước khi nâng đòn dông, gia chủ thắp hương khấn cáo thần linh, thổ địa và gia tiên, xin phép được cất nóc, cầu mong quá trình xây dựng suôn sẻ và mái nhà được bền vững.
- Khi hương đã cháy được một tuần, chủ nhà cùng đội thợ đồng lòng nâng đòn dông lên vị trí cao nhất, đặt ngay ngắn theo hướng phong thủy đã chọn. Đây được xem là khoảnh khắc thiêng liêng, đánh dấu sự “hoàn thiện khung trời” của căn nhà.
- Sau khi đòn dông được an vị, tiến hành hóa vàng, rải muối, gạo và rượu trắng quanh khu vực để trấn trạch, mời cát khí lưu lại, xua đi điều không may.
Mâm lễ cúng gác đòn dông đầy đủ
Trong phong tục Việt, mâm lễ cúng gác đòn dông không chỉ đơn thuần là sự chuẩn bị vật chất mà còn thể hiện lòng thành tâm của gia chủ đối với thần linh, thổ địa và tổ tiên. Một mâm lễ được bày biện chu đáo, đúng lễ nghi sẽ góp phần mang lại may mắn, bình an và giúp công trình hoàn thiện thuận lợi.
- Lễ vật cần chuẩn bị
Tùy theo vùng miền, điều kiện kinh tế và quy mô công trình, mâm lễ có thể khác nhau đôi chút, nhưng thông thường sẽ bao gồm các lễ vật sau:
- Gà trống luộc nguyên con hoặc heo quay
- Xôi gấc hoặc xôi đậu xanh
- Một bát gạo, bát muối, chén nước, nửa lít rượu trắng và bao thuốc lá
- Ngũ quả (5 loại quả tròn, tươi ngon)
- Hoa tươi (thường là 9 bông hồng đỏ)
- Bộ đồ Quan Thần Linh, mũ giày đỏ và trắng, cùng vàng mã, tiền giấy, 5 lễ vàng tiền, 1 bộ đinh vàng, 5 oản đỏ
Ngoài ra, có thể chuẩn bị thêm trầu cau, trà, bánh kẹo để tăng phần trang trọng.
- Cách bày trí và thực hiện nghi lễ
- Mâm lễ nên đặt ở khu vực trung tâm công trình hoặc nơi trang nghiêm, hướng ra phía trước nhà.
- Các lễ vật được bày biện ngay ngắn, cân đối, thể hiện sự tôn kính và chu đáo của gia chủ.
- Khi mọi thứ đã sẵn sàng, gia chủ thắp ba nén hương, khấn cáo thần linh, thổ địa và gia tiên, xin phép được gác đòn dông – “đặt nóc” cho ngôi nhà mới.
- Sau khi đọc xong bài văn khấn, chờ hương cháy được nửa nén thì có thể tiến hành gác đòn dông. Cuối lễ, hóa vàng mã và rải muối, gạo, rượu trắng để trấn trạch, cầu may.
Bạn có thể tham khảo thêm kinh nghiệm xây nhà để có cái nhìn toàn diện và chuẩn bị tốt nhất cho công trình của mình.
Bài cúng gác đòn dông chuẩn
Trong nghi lễ cất nóc, bài cúng gác đòn dông là lời thưa trình và cầu xin sự phù hộ của thần linh, thổ địa và gia tiên cho ngôi nhà mới. Bài văn khấn không chỉ thể hiện lòng thành của gia chủ mà còn mang ý nghĩa kết nối giữa con người và thế giới tâm linh, mong cầu công trình được hoàn thiện suôn sẻ, gia đạo bình an, tài lộc dồi dào.
Dưới đây là bài cúng gác đòn dông chuẩn, được sử dụng phổ biến và phù hợp với hầu hết các vùng miền:
Nam Mô A Di Đà Phật (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật;
Con kính lạy Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn Thần;
Con kính lạy Quan Đương niên, các Tôn Thần bản xứ.
Tín chủ (chúng) con là: ……………………………
Ngụ tại: ………………………………………
Hôm nay là ngày … tháng … năm …
Tín chủ con thành tâm sắm lễ quả cau, lá trầu, hương hoa, trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án có lời thưa rằng:
Vì tín chủ con khởi tạo cất nóc căn nhà ở địa chỉ: ………… ngôi dương cư trụ trạch để làm nơi cư ngụ cho gia đình con cháu.
Nay chọn được ngày lành tháng tốt kính cáo Chư vị Linh thần, cúi mong soi xét và cho phép chúng con được cất nóc.
Tín chủ con thành tâm kính mời: Ngài Kim Niên Đường cai Thái Tuế chí đức Tôn Thần, ngài Bản Cảnh Thành Hoàng chư vị Đại Vương, ngài Bản Xứ Thần linh Thổ Địa, ngài Định Phúc Táo Quân, các ngài Địa Chúa Long Mạch Tôn Thần và tất cả các vị Thần linh cai quản trong khu vực này.
Cúi xin các Ngài nghe thấu lời mời, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho chúng con được vạn sự tốt lành, công việc hanh thông, chủ thợ được bình an, ngày tháng hưởng phần lợi lạc, âm phù dương trợ, sở cầu như ý, sở nguyện tòng tâm.
Tín chủ lại xin phổ cáo với các vị Tiền Chủ, Hậu Chủ và các vị Hương Linh, Cô Hồn y thảo phụ mộc, phảng phất quanh khu vực này; xin mời các vị tới đây thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ cũng như chủ thợ đôi bên khiến cho an lành, công việc chóng thành, muôn sự như ý.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam Mô A Di Đà Phật (3 lần).
Lưu ý: Khi thực hiện nghi lễ, gia chủ nên đọc bài khấn với giọng thành tâm, rõ ràng, không cần quá dài dòng. Điều quanm trọng nhất chính là tấm lòng hướng thiện, sự kính trọng và biết ơn đối với các đấng bề trên.
Tham khảo ngay nhà thầu uy tín trên Nội Thất Sưa để đảm bảo công trình xây dựng chất lượng và an toàn.
Kiêng kỵ khi gác đòn dông và đọc khấn đòn dông nhà
Lễ gác đòn dông (hay còn gọi là lễ cất nóc) là một trong những nghi thức mang đậm yếu tố tâm linh trong quá trình xây nhà. Bên cạnh việc chuẩn bị mâm lễ chu đáo và đọc đúng bài văn khấn, gia chủ cũng cần lưu ý đến những điều kiêng kỵ để tránh phạm phong thủy, giữ cho công trình luôn được hanh thông và bình an.
Dưới đây là những điều nên và không nên khi gác đòn dông:
- Chọn ngày giờ tốt: Tránh các ngày Tam Nương (mùng 3, 7, 13, 18, 22, 27 âm lịch), Thọ Tử (mùng 5, 14, 23), Dương công kỵ nhật, Nguyệt kỵ và Nguyệt tận. Đây được xem là những ngày “xấu”, có thể ảnh hưởng đến vận khí của ngôi nhà.
- Không phạm tuổi gia chủ: Nếu tuổi của gia chủ xung với ngày gác đòn dông, nên nhờ người hợp tuổi đại diện thực hiện nghi lễ để tránh điều không may, đảm bảo tài vận và sức khỏe được ổn định.
- Tránh hướng đòn dông chĩa thẳng sang nhà khác: Theo phong thủy, đòn dông là điểm cao nhất của ngôi nhà, nếu hướng vào công trình lân cận có thể gây xung khắc. Cách hóa giải phổ biến là buộc dải lụa đỏ ở hai đầu đòn dông, vừa giúp tăng cát khí vừa tránh phạm sát.
- Không để phụ nữ mang thai hay người chịu tang tham dự lễ: Đây là quy tắc tâm linh lâu đời, nhằm giữ sự thanh tịnh và tránh “phạm vía” trong các nghi lễ trọng đại.
Bạn có thể tham khảo thêm bài viết Những điều kiêng kỵ khi xây nhà mà gia chủ cần biết để nắm rõ các lưu ý phong thủy, tránh sai sót và mang lại vận khí tốt cho mái ấm của mình.
Những câu hỏi thường gặp về gác đòn dông
Gác đòn dông khi mượn tuổi làm nhà
Trong trường hợp gia chủ mượn tuổi người khác để xây nhà, việc gác đòn dông cũng nên do người được mượn tuổi đứng ra thực hiện hoặc ít nhất có mặt tượng trưng trong buổi lễ. Khi khấn, cần đọc tên của người được mượn tuổi, không dùng tên thật của gia chủ. Điều này giúp đảm bảo đúng nguyên tắc phong thủy “mượn vận tốt – tránh hạn xấu”, giúp công trình được thuận lợi, bình an và tránh phạm phải điều kiêng kỵ trong quá trình cúng lễ.
Nhà nhiều tầng gác đòn dông ở đâu?
Đối với nhà nhiều tầng, vị trí gác đòn dông thường được thực hiện ở tầng cao nhất – nơi đặt thanh dầm chính cuối cùng của mái nhà. Đây được xem là “điểm nóc” tượng trưng cho sự hoàn thiện và khởi đầu của vận khí tốt lành. Khi tiến hành, gia chủ cần chọn thời điểm tốt, thực hiện lễ cúng tại khu vực trung tâm tầng đó, sau đó mới gác đòn dông để đảm bảo đúng nghi thức và phong thủy.
Gác đòn dông nhà cấp 4 khác gì?
Với nhà cấp 4, phần mái là cấu trúc quan trọng nhất nên nghi lễ gác đòn dông thường diễn ra đơn giản, gọn nhẹ hơn nhưng vẫn giữ trọn ý nghĩa tâm linh. Thông thường, gia chủ sẽ gác đòn dông ngay trên khung vì kèo trung tâm của mái nhà, sau khi hoàn tất phần tường bao. Mâm lễ cúng không cần cầu kỳ nhưng phải đủ lễ vật truyền thống, thể hiện lòng thành kính với thần linh, mong cho mái ấm bền vững và ấm no.
Nhà không có đòn dông có sao không?
Ngày nay, nhiều công trình hiện đại sử dụng bê tông cốt thép nên không còn đòn dông truyền thống. Tuy nhiên, gia chủ vẫn có thể làm lễ cất nóc tượng trưng, tức là chọn một thời điểm tốt, thắp hương khấn thần linh, gia tiên khi hoàn thiện phần mái. Điều này vừa thể hiện sự tôn trọng phong tục ông bà, vừa mang ý nghĩa cầu bình an và thuận lợi cho ngôi nhà, dù không có đòn dông theo nghĩa truyền thống.
Lời kết
Lễ cúng gác đòn dông không chỉ là nghi thức truyền thống mà còn là cách gửi gắm lời cầu an, cầu may cho mái ấm mới được bền vững, hanh thông. Hiểu và chuẩn bị đúng cúng gác đòn dông giúp gia chủ thể hiện trọn lòng thành và đón nhận nhiều cát khí tốt lành. Nếu bạn đang xây nhà và muốn được tìm hiểu thêm về phong thủy hay nội thất, hãy liên hệ ngay đến Nội Thất Sưa để được tư vấn nhé.
